EGZERSİZLERTANIŞMA
1) KARTLARLA TANIŞMA
AMAÇ: Bir antrenman programının başında katılımcıların birbirlerini tanımalarını sağlamak.
YÖNTEM: Küçük grup
UYGULAMA:
1.aşama: Katılımcıların oturduğu dairenin ortasına her birinin görüneceği şekilde çeşitli kartlar konulur. Ve her katılımcıdan kendisini en iyi ifade ettiğini düşündükleri bir tanesini seçmeleri istenir. Kartların seçimi bittikten sonra küçük gruplar halinde ve belli bir süre tartışılır. Her
kes seçtiği kartı neden seçtiğini diğerlerine aktarır.
2.aşama: Sürenin bitiminden sonra gruplar bir araya gelir her katılımcı tur yöntemiyle kısaca, neden o kartı seçtiğini gruba aktarır.
SÜRE: 30 dakika.
MALZEME: Çeşitli kartpostallar.
2) ZAMAN (HAYAT) ÇİZELGESİ
AMAÇ: Katılımcıların birbirini daha iyi tanımalarını sağlamak.
YÖNTEM: Küçük gruplar.
UYGULAMA: Duvara belirli aralıklarla içinde olduğumuz yıldan geriye doğru beşer ya da onar yıllık aralarla yıllar yazılır. Katılımcılara küçük kağıtlar, kalem verilir. Geçmişte yaşadıkları ve buraya gelmelerinde etkili olan, olayları küçük kağıtlara yazmaları istenir. Belli bir süre sonunda herkes duvardaki yıllara göre, yazdıkları durum ya da olayları denk gelen tarihlere göre duvara asarlar. Asılan kağıtlar okunduktan sonra küçük gruplara ayrılıp, herkes kendisi için önemli bulduğu bir ya da iki olayı üzerine küçük grupta konuşur.
MALZEME: Kağıt ve kalem
SÜRE: 30 dakika
3) ADIM TAŞLARI
AMAÇ: Katılımcıların birbirlerini daha iyi tanımaları.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA: Katılımcıların her birine beşer tane kağıt verilir. Bu kağıtlara hayatlarında anlamlı olduğunu düşündükleri beş şeyi yazmaları istenir. Bu kağıtlar daha sonra bir nehri andıran biçimde yere konur. Katılımcılardan bunları okumaları istenir. Kendilerine ait olan ya da olmayan 3-5 kağıt seçmeleri istenir. Seçtikleri bu kağıtları kullanarak nehrin diğer tarafına geçmeye çalışırlar.
DEĞERLENDİRME:
Katılımcılardan neden o kağıtları seçtiklerini kısaca anlatmaları istenir.
MALZEME: kağıtlar ve kalem.
SÜRE: 30 dakika.
ISINMA - HAZIRLIK
1)BEKLENTI AĞACI
AMAÇ:
- Bir antrenman başlarken istek ve kaygıları ortaya çıkarmak.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA:
-Duvar kağıdına kökleri de olan bir ağaç resmi çizilir.
-Katılımcılara farklı iki renkte olan küçük kağıtlardan dağıtılır. Bir renge “olmasını istediğim şeyler” diğer renge “olmasını istemediğim şeyler”i yazmaları istenir. Bunun için katılımcılara yaklaşık 5 dakikalık zaman verilir.
-Duvara asılı olan ağaç resminin üst kısmına “olmasını istediğim şeyler”, kök kısmına “olmasını istemediğim şeyler” yapıştırılır.
MALZEME:
Duvar kağıdı, markör, yapıştırıcı, iki ayrı renkte küçük kağıtlar, kalemler,
2)DAVRANIŞ ANLAŞMASI (kontrat)
AMAÇ: Antrenman süresince bütün katılımcıların istek ve ihtiyaçları konusunda fikir birliğine varmak ve uyulması gereken kuralları belirlemek.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA:
Duvara asılan büyük bir kağıda katılımcıların belirlediği uyulmasını istedikleri ilkeler yazılır. Antrenman süresince görülebilecek bir yerde asılı kalır. Bu ilkelere ters düşen bir şey yaşandığı zaman grup çalışmasını kolaylaştırmak için kontrata bakılır.
MALZEME:
Büyük bir duvar kağıdı, markör.
3)GÜNÜN İÇİNDE YOLCULUK
AMAÇ:
-Antrenmanın başında katılımcıların içindeki farklı yoğunlukları uzaklaştırmak ve konsantrasyonunu sağlamaya yarar.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA:
-Katılımcılar daire şeklinde en rahat olacakları şekilde otururlar.
-Fonda düşük volumlü, yoğunlaştırıcı bir müzik çalınır.
-Önceden belirlenen sorular, sorunun içeriğine göre yeterli süre beklenerek antrenör tarafından okunur.
“ Rahat oturuyorsun. (1 dak.)
Gözlerini kapat ve bedenini hissediyorsun. (3 dak.)
Rahat oturuyorsun. (2 dak)
Soluğunu hissediyorsun. (4 dak)
Düzenli ve sakin nefes alıyorsun. (2 dak)
Şimdi günün içinde yolculuğa çıkıyorsun.
Sabahla başla. (1 dak)
Nasıl uyandın? (4 dak)
Kimlerle karşılaştın? (4 dak)
Sabah hangi düşünceler içindeydin? (6 dak)
Öğlen oluyor. Ne yedin? (3 dak)
Antrenman yaklaşıyor. Antrenman mekanına doğru yoldasın. (6 dak)
Hangi manzaraları görüyorsun? (3 dak)
Hava nasıl? (3 dak)
Antrenmana katılan başka insanlarla karşılaşıyorsun. Karşılaşma anı nasıl? (5 dak)
Yüzleri hatırla. (5 dak)
Kim ilgini çekiyor? (4 dak)
Neleri merakla bekliyorsun? (4 dak)
Bu mekana giriyorsun ve etrafına bakıyorsun. İlk izlenimin nedir? (4 dak)
Rahat oturuyorsun. (2 dak)
Soluğun yavaş ve düzenli. (1 dak)
Parmaklarını kımıldatıyorsun. (1 dak)
Gerilmeye başlıyorsun. (3 dak)
Gözlerini aç ve bulunduğun mekana bak. (3 dak)
Konuşmadan ayağa kalk ve duvarlara, camlara, eşyalara dokun. (Ara)
Dokunuş nasıl? Sert ya da yumuşak mı, sıcak veya soğuk mu, pürüzlü veya düzgün mü? (Ara)
Şimdi önündeki süreyi birlikte geçireceğin insanlara bak. (Ara)
Gözlerine bak. (Ara)
Dikkatlice omuzlarına dokun. (Ara)
Birine elini uzat, ilerle, giderek daha fazla insanı selamla. (Ara)
Selamlar samimileşiyor. Herkes istediği kadar samimi.
NOT: Yukarıdaki örnek bir haftalık bir antrenman için düzenlenmiştir. Antrenmanın süresi ve içeriği göz önüne alınarak daha farklı şekillerde formüle edilmelidir.
4) “Kendimi nasıl hissediyorum?”
AMAÇ: Katılımcıların çalışmaya hazırlanması.
YÖNTEM: Büyük Grup - Tur
UYGULAMA: Bütün katılımcılar daire şeklinde otururlar. Antrenörler her katılımcının tur yöntemiyle “Kendimi nasıl hissediyorum?” sorusuna yanıt vermesini ister. Dikkat edilmesi gereken nokta kısa ve öz anlatımların olması ve çok uzun tutulmamasıdır.
SÜRE: 15 dakika. Ancak katılımcı sayısına göre süre daha uzun ya da kısa olabilir.
MALZEME: Yok
KONU MERKEZLİ
GİRİŞ
1) VÜCUT
AMAÇ: Katılımcıların duygu ve düşüncelerindeki ortak ve ayrı noktaları ortaya çıkarmak.
YÖNTEM: Küçük grup
UYGULAMA: Grup, katılımcı sayısı oranında eşit sayıda küçük gruba bölünür. Her gruba büyük bir duvar kağıdı ve markör kalem verilir. Duvar kağıdına büyük bir insan bedeni çizmeleri istenir. Her gruptan, bu bedenin içine grubun ortaklaştığı noktalar (duygu ya da düşünce anlamında) dışına ise ayrıldıkları, farklı düşündükleri noktaları yazmaları istenir. Belirlenen sürenin sonunda kağıtlar duvara asılır ve isteyenler yazılanları okur.
SÜRE: 20 dakika
MALZEME: Yeterli büyüklükte duvar kağıdı, markör kalem ve yapıştırıcı.
REKABET
1) KULE
AMAÇ: Takım çalışması ve karar alma süreçlerinde yaşanabilecek iletişim sorunları ve rekabet durumlarını ortaya çıkartmak.
YÖNTEM: Küçük gruplar
KURALLAR:
-anlaşmak için üç dakikanız var.
-kuleyi yapmak için de üç dakikanız var.
-hedef; kuleyi mümkün olduğunca yüksek yapmak.
UYGULAMA:
Katılımcılar eşit sayıda küçük gruba ayrılır. Gruplara birçok küçük kağıt, bant ve kurallar verilir. Her grup nasıl bir kule yapacağına, aralarındaki iş bölümüne üç dakika içinde karar verir. Sonraki üç dakikada kulelerini yapmaya başlarlar. Ellerindeki malzeme ile mümkün olan en yüksek kuleyi yapmaya çalışırlar.
MALZEME:
Her gruba aynı sayıda olmak kaydıyla, çok sayıda kağıt.
SÜRE: 15 dakika
DEĞERLENDIRME SORULARI:
-Kendinizi nasıl hazırladınız ve ne yaptınız.
-Sizce hazırlık süreci nasıl bir önem taşıdı?
-Diğer grupları izlediniz mi?
-Sonucu göz önüne almaksızın, memnun kaldınız mı?
-Birisi “biz kazandık” dediğinde nasıl hissettin?
GÜVEN
1) BANA GÜVEN
AMAÇ: İş birliği yapmak, güven yaratmak iletişim sağlamak ve sözel iletişimi sağlamak.
YÖNTEM: İkişerli küçük gruplar.
UYGULAMA: Katılımcılar ikişerli gruplara ayrılır. Eşlerden birinin gözleri bir bandana ile bağlanır ve hiçbir şey görmemesi sağlanır. Gözü açık olan eş diğerinin rehberidir. Başlama komutu verildikten sonra gözleri açık olan eşin, gözleri kapalı olan eşi her hangi bir engele çarpmasına sözlü uyarılarla engel olarak mekanda gezdirmesi gerekir. Belli bir süre sonunda roller değişir ve egzersize aynen devam edilir. Bu egzersiz başlamadan önce antrenörler sandalye ve isterlerse başka objelerle bazı engeller oluştururlar.
MALZEME: Gözleri bağlamak için bandana, engel olarak kullanılabilecek çeşitli nesneler.
SÜRE: 15 dakika.
DEĞERLENDİRME: Her iki rolde de neler hissettin?
2) GÜVEN HAVUZU
AMAÇ: Katılımcılar arasındaki güven ilişkisini pekiştirmek.
YÖNTEM: Büyük grup.
UYGULAMA: Katılımcılar yüzleri dairenin içine dönük olacak şekilde omuz omuza bir daire oluştururlar. Bir katılımcı dairenin ortasına geçer. Diğerleri daireyi olabildiğince küçültürler. Ortadaki katılımcı gözlerini kapatır ve kendisini dairenin her hangi bir tarafına bırakır. Daireyi oluşturan katılımcılar sessiz bir şekilde elleriyle dairenin başka bir tarafına ittirirler. Bu hareket yumuşak yapılmalıdır ve ortadaki katılımcı aynı bir hacıyatmaz gibi kendisini diğerlerinin ellerine bırakmalıdır.
MALZEME: Yok
SÜRE: 10 - 15 dakika
DEĞERLENDİRME: Kendini nasıl hissettin?
ALGILAMA
1) RESİM TANIMLAMA
AMAÇ: Algılardaki farklılıkların ortaya çıkartılması ve değerlendirilmesi.
YÖNTEM: Küçük gruplar
UYGULAMA: Katılımcılar küçük gruplara ayrılır. Küçük gruplar birbirleriyle iletişim kuramayacakları mesafelerde olurlar. Her gruba kendi içinde numara verilir. Antrenör her grubun 1 numaralı katılımcısını çağırır ve hepsine ayrı ayrı, aynı resmi gösterir. Resmi gören 1 numaralı katılımcı, antrenörün çağırdığı 2 numaralı katılımcıya resimde ne gördüğünü aktarır. Bu aktarımın ardından 1 numaralı katılımcılar kendi gruplarıyla her hangi bir iletişim kurmazlar. Bu kez 2 numaralı katılımcı yine antrenörün çağırdığı 3 numaralı katılımcıya, 1 numaralı katılımcının anlattıklarından anladıklarını aktarır. Küçük gruplardaki herkes kendisinden bir önce gelen numaradan resmin ne olduğunu dinler. Bu tur tamamlandıktan sonra büyük grup toplanır ve son numaralı katılımcılar kendilerine anlatılanı gruba aktarırlar. Bütün küçük gruplar için bu tur tamamlandıktan sonra antrenör resmi ortaya koyar ve değerlendirmeye geçilir.
DEĞERLENDİRME:
1- Ne oldu?
2- Sizce bilgi alış verişini farklılaştıran (ketleyen) neydi?
3- Gerçek hayatla bir bağlantısı var mı?
MALZEME:Yok
SÜRE: 30 – 45 dakika
2) BU KİMDİR?
AMAÇ: Birbirimizi nasıl algıladığımız üzerine bir çalışma.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA: Küçük kağıtlara katılımcıların her birinin adı yazılır ve bir kutuya konur. Her katılımcı bu kutudan bir kağıt seçer. Eğer katılımcı kendi adını çekerse kağıdını değiştirir. Bu egzersizde istenen, katılımcının seçtiği kağıtta adı yazılı olan katılımcıyla ilgili izlenimlerini çizmesidir. Herkes çizimini bitirdiğinde resimler yere konur ve katılımcılar bu resimlere bakar. Resimlere bakarken, o resmin hangi katılımcıya ait olduğunu düşünüyorlarsa onun adını kağıdın altına yazarlar.
DEĞERLENDİRME:
1- Çağrışımları nasıl aldınız?
2- Size yol gösteren neydi?
MALZEME: Kağıt ve kalem
SÜRE: 30 – 45 dakika
3) KOMUTLARLA ÇİZMEK
AMAÇ: Katılımcılardaki farklı algıları ortaya çıkarmak.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA: Her katılımcıya birer kağıt ve kalem verilir. Antrenör çeşitli komutlar verir ve katılımcılardan bunları kağıda çizmelerini ister. Verilen komutlar bir ev çizmek içindir ancak katılımcıların algılarındaki farklılık çizimlerine yansıyacak ve bunun üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.
1- Kağıdın ortasına büyük bir kare çizin.
2- Bu karenin içine iki küçük kare çizin.
3- Büyük karenin altına bir dikdörtgen çizin.
4- Büyük karenin üstüne bir üçgen çizin.
DEĞERLENDİRME:
“Ne oldu ve bu size neyi çağrıştırıyor?” sorusuna tur yöntemi ile yanıt verilir.
MALZEME: Kağıt ve kalemler
SÜRE: 15 dakika
KONSANTRASYONU SAĞLAMAK
1) AYNA
AMAÇ: Antrenmana ve katılımcıların birbirlerine konsantrasyonu sağlamak.
YÖNTEM: İkişerli küçük grup
UYGULAMA: İkişerli çiftler oluşturulur. Bir kişi devinir, diğeri de bir aynadan yansıyormuş gibi devinimleri taklit eder. Birkaç dakika sonra, roller değiştirilir. (Mümkün olduğunca sessiz bir ortamda yapılmasında yarar var.)
SÜRE: Yeterli konsantrasyonun sağlanması koşuluyla, yaklaşık 20 dakika.
MALZEME: Yok
YÖNTEMLER İLE İLGİLİ
1) JETON (Tur yöntemi için)
AMAÇ: Tur yönteminin açıklanabilmesi ve tartışmaya açılabilmesini sağlamak.
YÖNTEM:Tur
UYGULAMA: Katılımcılar bir daire şeklinde otururlar. Her katılımcının konuşma süresi iki dakikadır. Ve bu süreyi temsilen herkesin elinde iki adet jeton bulunur. Önceden hazırlanan bir soru yöneltilir. (örneğin; Günlük hayat içinde beni en çok etkileyen şiddet türü hangisidir?) İsteyen bir kişi sorulan soru üzerine konuşmaya başlarken elindeki jetonlardan birini ortaya bırakır. Bir dakika içinde konuşmasını bitiremezse, süreyi tutan antrenör tarafından uyarılır. Katılımcı isterse konuşmasını toparlar ve konuşma sırası yanındakine geçer ya da ikinci jetonunu da ortaya bırakıp konuşmasına devam eder. Herkes konuşmasını bitirdiğinde iki jetonunu da kullandığı halde bir şeyler daha eklemek isteyenler, elinde jetonu kalan diğer katılımcılardan jeton alıp ortaya atarak konuşabilirler.
SÜRE: 30 dakika (15 kişilik bir grup için)
MALZEME: Jetonlar (Bozuk para, oyun pulu, ...vb bir başka nesne de kullanılabilir.)
DEĞERLENDİRME: Yöntemin katılımcılarda uyandırdığı duygu ve düşünceler sorulabilir.
2) KOL SAATI (Tur yöntemi için)
AMAÇ: Tur yönteminin açıklanabilmesi ve tartışmaya açılabilmesini sağlamak.
YÖNTEM:Tur
UYGULAMA: Katılımcılar daire şeklinde otururlar. Her katılımcının konuşmak için bir dakikası vardır. Yine önceden formüle edilen bir sorunun katılımcılara yöneltilmesiyle isteyen bir kişi konuşmaya başlar ve sağ yanında oturan elindeki saatle zamanı tutar. Bir dakika dolduğu zaman saati konuşan katılımcıya verir ve böylece onun süresi dolmuş olur. Az önce konuşan katılımcı, sol yanında oturan kişi için zaman tutar. Bu şekilde dairedeki herkes konuşana kadar devam edilir.
SÜRE: 15 dakika (15 kişilik bir grup için)
MALZEME: Bir kol saati
DEĞERLENDİRME: Uygulanan yönteme ilişkin duygu ve düşünceler üzerine konuşulabilir.
3) A - B - C HEYKELİ (Heykel tiyatrosu için giriş)
AMAÇ: Heykel tiyatrosu yöntemini anlamak ve uygulamak için yapılabilecek bir ısınma egzersizi.
YÖNTEM: Üçer kişilik küçük gruplar.
UYGULAMA: Katılımcılar üçer kişilik gruplara ayrılırlar. Bir kişi bir figür oluşturur, ikinci kişi bu figürü nasıl algılıyorsa onu eklenerek (onunla ilişkili) bir figür yapar. İlk figürü oluşturan heykelden ayrılır, üçüncü kişi var olan figüre eklenir. Bu kez ikinci kişi heykelden ayrılır. İlk figürü oluşturan yeniden heykelin bir parçası olur. Dönüşüm bu şekilde devam eder.
(Belli bir sürenin sonunda heykel tiyatrosu yönteminin uygulanacağı temayı göz önüne alacak şekilde heykel çalışması yapmaları istenebilir katılımcılardan.)
MALZEME: Yok
SÜRE: 15 dakika
EYLEM HAZIRLIĞI - PLANI
1) EYLEM PLANI (MAP yöntemi için bir hazırlık egzersizi)
AMAÇ: Hareket eylem planı üzerine yapılacak bir antrenmana giriş yapmak. Gelecekle ilgili kişisel hedeflerimizi gerçeklik zemininde planlayabilmek.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA: Katılımcıların hepsine birer kağıt ve kalem verilir. Gelecek yıl yapmayı hedefledikleri bir şeyi bu kağıda bir başlık olarak yazmaları istenir. Aynı zamanda kağıda isimlerini de yazarlar. Herkes hedefine karar verip kağıda yazdıktan sonra bu kağıtlar herkesin görebileceği şekilde duvara asılır. Aynı ya da birbirine yakın olanlar varsa tek başlık altına alınır. Gruptan bir kişi duvardaki büyük bir kağıda bu hedeflerden birini ve kime ait olduğunu yazar. Hemen altına “NEDEN” sorusunu ekler. Bu hedefi seçen kişi neden seçtiğini anlatır. Nedenler üzerine katılımcılar daha ayrıntılı bilgi isteyebilirler. Temel olabilecek nedenlerden biri duvar kağıdına yazılır. Diğer soru “NE ZAMAN?” dır. Grup en uygun zamana birlikte karar verir. Ortak bir noktaya ulaşıldığında bu zaman da duvar kağıdına yazılır. Ardından “NASIL” sorusu eklenir ve zor olan bu sorudur. Grup olarak bu hedefe ulaşmak için hangi adımların atılması gerektiğine karar verilir. Aynı zamanda bu adımlarda kim nasıl bir yardım verebileceğini de ekler. Bu adımlar da duvar kağıdına eklenir. Her adımın yanına “KİM” ve “YARDIMCI” kişinin adı yazılır. Bu çalışmanın ardından diğer katılımcıların hedeflerine geçilebilir.
MALZEME: Her katılımcı için kağıt ve kalem, duvar kağıdı.
SÜRE: 30 dakika
KONSENSUS
1) GEZEGEN
AMAÇ: Karar alma süreçlerini ve olası sonuçları değerlendirmek. (Konsensüs yöntemini açıklamak için kullanılabilir.)
YÖNTEM: 2-4-8
UYGULAMA: Yeni bir gezegen bulunmuştur ve bu gezegenin hayat koşulları mükemmeldir. Keşfedilen bu gezegene Dünya’dan insanlar yerleşecektir. Gezegene kimlerin yerleşeceğini belirlemek için bir komisyon oluşturulmuştur. Ve siz de bu komisyonda yer almaktasınız. Kimlerin yerleşeceğine karar vermek için üç karakteristlik özellik ve üç yetenek belirlemelisiniz. Herkesin düşünmek için 5 dakikası var. Herkes belirlemesini yaptıktan sonra bir partner bulup 7 dakika içinde ortak belirlemelerini yapar. Daha sonra bir çift diğer bir çiftle bir araya gelerek 12 dakika içinde ortak belirlemelerine karar verirler. Son olarak da bütün grup bir araya gelerek ortak kararlarını bulmaya çalışırlar. Her turdan en çok üç karakteristlik özellik ve üç yetenek çıkmalıdır.
DEĞERLENDIRME: Tur yöntemiyle katılımcılara şu sorular sorulur.
-Nasıl hissediyorsun?
-Sonuçtan memnun musun?
-Karar alma süreçlerinden memnun musun?
-Senin için 2’li mi, 4’lü mü yoksa büyük grupta mı karar almak kolaydı? Neden ve nasıl?
-Zor olan neydi?
-Nasıl olmalıydı?
SÜRE: 45 dakika
MALZEME: Yok
2) PUZZLE
AMAÇ: Bir takım çalışması veya karar alma süreçlerinde grup bilincini geliştirmek ve iletişimi sağlamak.
YÖNTEM: Beş kişilik küçük gruplar.
KURALLAR:
- iletişim kurmak yasak
- herkesin karesi tamamlanmadan egzersiz bitmiş sayılmaz.
UYGULAMA: Katılımcılar beşli gruplara ayrılır. Eğer fazla katılımcı kalırsa onlar da gözlemci olarak katılırlar gruplara. Her katılımcı için kare bir kağıt değişik şekillerde kesilir. Kesilmiş olan bu kağıtların bir parçası katılımcıya verilir. Geriye kalan parçalar bir zarf içinde gruba verilir. Hedef; grubun sözlü veya beden dili ile bir iletişim kurmaksızın gruptaki her katılımcının elindeki karenin eksik parçalarını bularak kareyi tamamlamasıdır. Başlama sinyali verildiğinde gruplar zarflarını açarlar.
MALZEME: Değişik şekillerde kesilmiş kare kağıtlar, zarflar.
SÜRE: 30 dakika
DEĞERLENDIRME SORULARI
- Nasıl hissettin?
- Kuralları uygulayabildin mi, neler yaptın?
- Kareni tamamladığında duyguların nelerdi?
- Gözlemcilerin izlenimi nedir?
- Grupta bir lider var mıydı?
3) KUTUDA NE VAR?
AMAÇ: Grubun önemli bir konu ile ilgili olarak birlikte ortak bir karara varması.
YÖNTEM: Küçük gruplar.
UYGULAMA: Katılımcı sayısına göre eşit sayıda küçük grup oluşturulur ve her gruba bir kutu verilir. Her gruptan yüz yıl sonra açılacak olan bu kutuya yaşadığımız zamanı en iyi anlatan, ipucu olabilecek üç şeyi seçip koymaları istenir. Her grup belli bir süre kutuya konulacak olanları belirler. Ardından;
a) bütün gruplar bir araya gelip kutularında ne varsa ortaya çıkarırlar. Çıkanlar içinden bütün grubun katılımıyla nihayi olarak üç şeye karar verilir.
b) tekrar küçük gruplara dönülüp en önemli üç şey üzerine yeniden düşünülür ve ardından büyük gruba gelinip orada tartışılır.
MALZEME: Her grup için kutu, kağıt ve kalemler
SÜRE: 45 dakika
ÖNYARGILAR
1) AÇIKLAMAK VE TAHMİN ETMEK
AMAÇ: Diğer katılımcılara dikkatli bakmak ve spontan değerlendirmeyi bilince çıkması.
YÖNTEM: İkişerli küçük grup
UYGULAMA: Karşılıklı çiftler halinde durulur. Biri diğerini tepeden tırnağa dikkatle izler. Ardından, olabildiğince ayrıntılı, gördüğünü anlatır. (Mümkünse, bir daha bakmadan!) Örnek: Sarı saçlısın, mavi tişört giyiyorsun, parmağında yüzük var. Bir dahaki turda bu kez diğer katılımcı izler ve gördüklerini anlatır. Ama yanı sıra, gördükleri üzerine tahminler ifade eder. Örneğin; „sol elinin yüzük parmağında yüzük var, evli olduğunu tahmin ediyorum.“ Izlenen kişi tahminlerin doğru olup olmadığını sonradan söyleyebilir. Ardından, roller değiştirilir. Her türlü spekülasyon ve abartma mümkündür. Bu, tahminlerin nereye kadar gidebildiğini gösterir.
SÜRE: 20 dakika
MALZEME: Yok
CİNSİYETÇİLİK
1) TRAMVAY
AMAÇ: Kadın ve erkek davranışlarındaki farklılıklar üzerine bir değerlendirme yapmak.
YÖNTEM: Büyük grup.
UYGULAMA:
1.ADIM: 5 sandalye yan yana dizilir. Gönüllü olan iki kadından 2 ve 4 numaralı sandalyelere oturmaları ve bir tramvayda olduklarını hayal etmeleri istenir. Yaklaşık bir dakika otururlar. Bu sırada birkaç metre uzakta oturan gözlemciler (antrenörler) bu iki kadının çizdikleri imajı algılama ve beden dilinin anlattıkları hakkında notlar alır.
2.ADIM: Kadınlar kalkar. Gönüllü üç erkekten 1-3-5 numaralı sandalyelere oturmaları ve bir tramvayda olduklarını hayal etmeleri istenir. Bir dakika boyunca otururlar ve gözlemciler onlarla ilgili notlarını alır.
3.ADIM: Kadın ve erkeklerin az önceki yerlerine tekrar oturmaları istenir. Bir iki dakikalık süre boyunca otururlar ve gözlemciler bu durumdaki notlarını alır.
4.ADIM: Yeni üç kadın ve iki erkekten bu beş sandalyeye oturmaları istenir. Oturdukları bir dakikalık süre içinde gözlemciler yeni notlarını alırlar.
5.ADIM: Büyük grupta gözlemci aldığı notları açıklar ve katılımcılara şu sorular sorulur:
1- 1., 2. ve 3. resimlerde ne gibi farklılıklar vardı.
2- Bu egzersize katılanlara her aşamaya yönelik duyguları sorulur.
6.ADIM: Yeni gönüllülerden üç kadın ve iki erkeğe kendi cinsiyetleri dışında karşı cins gibi davranarak sandalyelere oturmaları istenir.
7.ADIM: Bu yeni sahnede ilginç olan neydi? sorusu üzerine konuşulur.
DEĞERLENDİRME SORULARI:
1- Karşıt rol neye benziyordu ve ne hissettim?
2- Yeni sahnede hangi farklılıklar görünür durumdaydı?
3- Neden böyle?
MALZEME: Beş sandalye
SÜRE: 30-45 dakika
2) İZLENİMLER
AMAÇ: Gender konusundaki düşünce ve algıları ortaya çıkarmak ve değerlendirmek.
YÖNTEM: Büyük grupta beyin fırtınası
UYGULAMA: Kadınlara ve erkeklere farklı renklerde olmak üzere kağıtlar dağıtılır. “Kadınların ve erkeklerin toplumdaki yeri nedir?” sorusuna ilişkin izlenimler bu kağıtlara yazılır. Büyük bir duvar kağıdına bu kağıtlar yapıştırılır. Böylece katılımcılar yazılanların tümünü okur. Herhangi bir değerlendirme yapılmadan, “gender rollerini neler belirler?” üzerine beyin fırtınası yapılır.
DEĞERLENDİRME:
1- Sizin için izlenimlerde ve beyin fırtınasında neler önemli ve ilginçti?
2- Gender rolleri arasında sizce bağlantılı olan noktalar nelerdir ve nasıl bir bağlantı var?
MALZEME: Kağıt ve kalem.
SÜRE: 30 dakika.
ÇATIŞKI
1) ÇATIŞKI ANALİZİ
AMAÇ: Bir çatışkıyı besleyen görünen ve görünmeyen yönleri ortaya çıkarmak.
YÖNTEM: Beyin fırtınası ve küçük grup
UYGULAMA: İlk adım olarak büyük grupta, “çatışkı nedir?” üzerine bir beyin fırtınası yapılır. Grup katılımcı sayısına göre eşit büyüklükte küçük gruplara ayrılıp beyin fırtınasında ortaya çıkanları buzdağına yerleştirir.
(BUZDAĞI: Buzdağı çatışkının gördüğümüz –açık- ve göremediğimiz –gizli- yönlerine dair sembolik bir tanımlamadır. Suyun üstünde kalan kısım görünen, altında kalansa görünmeyen, gizli olandır. Genellikle gizli olan taraf daha büyüktür.)
Belirlenen sürenin ardından küçük gruplarda bir değerlendirmenin ardından, büyük grupta sunum yapılır.
DEĞERLENDİRME SORULARI: (Küçük gruplarda yapılır.)
1- Buzulun gizli yanına dair nasıl bir tutum içindeydim?
2- Bir çatışkıda iletişimi düzeltmenin çatışkıyı çözmek için nasıl bir etkisi olur?
Büyük gruptaki sunumun ardından, yine beyin fırtınası yöntemi ile “bir çatışkıdaki davranış nedenleri / çatışkıyı oluşturan davranışlar” konusunda bir çalışma yapılır. (Örneğin; bağırmak, ....)
MALZEME: Kağıt ve kalemler
SÜRE: 30 dakika
2) KALE (Çatışkıdaki davranış modeli)
AMAÇ: Bir çatışkı halinde geliştirdiğimiz davranış modelleri üzerine bir değerlendirme yapmak.
YÖNTEM: İki küçük gruba ayrılarak, rol oyunu.
UYGULAMA:
Katılımcılar iki gruba ayrılır. Bir grup olduğu varsayılan bir kalenin sahipleri diğer grup da kalenin dışındaki insanlardır. Her iki grup 15 dakikalık süre içinde ayrı yerlerde hazırlığını tamamlar. Gruplara hazırlık için verilen ön bilgiler birbirinden farklıdır ve bir grup diğer grubun komutundan habersizdir.
KALE GRUBUNUN ÖN BİLGİSİ: “En az üç dakika kaleye yabancı birini sokmamak için direnmelisiniz. Üç dakika sonunda istediğinizi yapabilirsiniz.
KALENİN DIŞINDAKİLER İÇİN ÖN BİLGİ: “On dakika içinde kaleye girmeye çalışacaksınız.
15 dakikalık hazırlık sürecinden sonra gruplar bir araya gelir ve aldıkları karar doğrultusunda harekete geçerler. Egzersizin süresine antrenör karar verir.
MALZEME: Gruplar kullanacakları malzemeyi kendileri seçerler.
SÜRE: 15 dakikalık hazırlık sürecine ek olarak antrenörün belirleyeceği süre.
DEĞERLENDİRME:
1- Nasıl hissediyorsun?
2- Egzersiz sırasında nasıl hissettin?
3- Diğerlerinin yaptıklarında seni etkileyen neydi?
4- Kendinde ve diğerlerinde gördüğün seni şaşırtan bir şey var mı?
3) GENİŞ AÇI
AMAÇ: Yaşadığımız ya da tanığı olduğumuz çatışkı durumlarına bakış açısının geliştirilmesi ve farklı açılardan da bakabilmeyi sağlamak.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA: Antrenör “Kırmızı Başlıklı Kız” masalını, masaldaki kurtun ağzından anlatan yorumunu katılımcılara okur ve ardından değerlendirmeye geçilir.
KURT’UN ANLATIMIYLA “KIRMIZI BAŞLIKLI KIZ”
Bir ormanda yaşardım. Orası benim evimdi ve oraya dikkat ederdim. Temiz ve düzenli olmasına çalışırdım. Güzel ve güneşli bir günde piknikçilerin attığı çöpleri temizlerken ayak sesleri duydum. Bir ağacın arkasına saklanıp baktım ve yolda, elinde bir sepet taşıyan küçük bir kızın geldiğini gördüm. Hemen şüphelendim ondan çünkü çok garip giyinmişti. Sanki tanınmak istemiyormuş gibi kafasını tamamen örten kırmızı bir şapka takmıştı. Şimdi biliyorum ki insanları giydikleriyle yargılamamak gerekir. Fakat benim ormanımdaydı ve onun hakkında biraz daha bilgilenmem gerektiğini hissettim. Ona kim olduğunu, nereden geldiğini, ..vb sorular sordum. Önce yabancılarla konuşmak istemediğini söyledi ve çok üzüldüm.
Ona, “yabancı ..?? tamam öyle olsun, ama ben bütün çocuklarımı bu ormanda büyüttüm.” Dedim.
Sonra biraz yatıştı ve bana, bir sepet dolusu yemekle olan büyükannesine gittiğini anlattı. Aslında dürüst bir insan gibi görünüyordu ama yine de bence şüphe uyandırıcı ve uygunsuz bir kıyafetle başkasının evine girmenin saygısızca olduğunu öğrenmeliydi.
Onu yoluna gitmesi için bıraktım. Sonra büyükannesinin evine doğru koştum. Şirin yaşlı kadını gördüğümde durumu açıkladım ve o da torununun biraz daha terbiyeli olması gerektiğine katıldı. Büyükanneyle bir plan yaptık. Bu plana göre, ben büyükanneyi çağırana kadar görünmeyecek ve yatağın altında saklanacaktı. Ben de büyükannenin kıyafetlerini giyip yatağına yatacaktım.
Kız eve vardığında onu yattığım odaya çağırdım. Geldi ve benim büyük kulaklarım hakkında kişisel bir uyarı yaptı! İlk başta onuruma dokundu ve bu yüzden kulaklarımın onu daha iyi duymamı sağladığını söyleyerek, verebileceğim en iyi yanıtı verdim. Söylemek istediğim ondan hoşlandığım ve sözlerine biraz daha dikkat etmesi gerektiğiydi.
Fakat o başka bir zekice (!) uyarıyı bu kez “pörtlek” gözlerim için yaptı. Şimdi o kız için nasıl hissetmeye başladığımı anlayabilirsiniz. Dış görünüşüyle güzel görünen bu kız hiç de nazik bir insan değildi. Ben yine yapabileceğimiz en iyisini yaparak ve sanki öbür yanağımı dönerek bir deneme daha yaptım. Gözlerimin büyüklüğünün onu daha iyi görmemi sağladığını söyledim.
Bir sonraki hakareti beni gerçekten sinirlendirdi. Buna neden olan dişlerimin ne kadar büyük olduğunu söylemesiydi ve bu beni çıldırttı. Taktir edersiniz ki mümkün olduğunca sakin kalmaya çalışıyordum ama o dikkatimi dişlerime yoğunlaştırdı.
Biliyorum ki; kendimi kontrol etmekte daha iyi olmalıydım fakat yataktan onun üzerine sıçradım ve büyük dişlerimin onu daha kolay yememe yardım ettiğini söyledim.
Şimdi yüzleşelim. Hiçbir kurt bugüne kadar küçük bir kız yememiştir ve bunu herkes bilir. Fakat bu aptal çocuk evin etrafında çığlıklar atarak koşmaya başladı. Onu yatıştırmak için peşinden koştum. Yatıştırmaya çalıştım. Üzerimdeki büyükannenin kıyafetlerini çıkardım ama bu sadece olduğundan daha kötü bir görüntüye yol açıyordu.
Tüm bunlar olurken kapı büyük bir gümbürtüyle açıldı ve ormandaki avcılardan biri elinde tüfeği ile kapıda duruyordu. Ona baktım ve derin bir çıkmazın içinde olduğum açıktı. Arkamdaki açık pencereden dışarı fırladım ve kaçmaya başladım.
Söylemek isterim ki bu hikayenin sonudur. Fakat büyükanne bu hikayeyi hiçbir zaman benim açımdan anlatmadı. Uzun lafın kısası, ben korkutucu, güvenilmez ve kötü yaratıktım. Kırmızı başlıklı kız hakkında bir şey bilmiyorum fakat bu olaydan sonra kesinlikle mutlu yaşamadım.
DEĞERLENDİRME:
1- Masal size ne anlatıyor?
2- Mutlak kötülerimizin ve iyilerimizin olması ne kadar sağlıklı?
3- Bu masal gerçek hayatta bir şeyi çağrıştırıyor mu?
4- Sizce kurt torununa ne anlatacak?
MALZEME: Yok
SÜRE: 30 dakika.
İLETİŞİM (BEN DİLİ – AKTİF DİNLEME – GERİ BESLEME)
1)GÖRME ENGELLİ İLETİŞİM (iletişim)
AMAÇ: Kendimizi yapay olarak engelleyerek her zaman olduğu kadar rahat davranamadığımız bir durumda basit bir görevi/işi grup olarak nasıl hayata geçirdiğimizi görmek. Yönlendirme ve liderlik kavramlarını tartışmak.
YÖNTEM: İki gruba ayrılarak.
UYGULAMA: Katılımcı sayısına göre iki büyük grup oluşturulur. Herkesin gözü bir bandana ile bağlanır. Verilen yarım saat içinde gözler kapalı haldeyken gruplar yapmak istedikleri bir şeye karar verirler. Gruplar daha rahat davranabilmek için seçtikleri birinin gözlerini açabilirler. Karar verdikleri şey her ne ise onu gerçekleştirmek için harekete geçerler. Sürenin bitiminde büyük grupta bir değerlendirme turu yapılır.
DEĞERLENDIRME:
-Nasıl ve ne hissediyoruz?
-Grup nasıl karar aldı? Karar alma hızı nasıldı?
-Grupta bir lider var mıydı?
MALZEME: Gözleri kapatmak için bandanalar.
SÜRE: 30 dakika
2) İLETİŞİM
AMAÇ: İkili ilişkilerde iletişimi zorlaştıran fiziksel durumları değerlendirmek.
YÖNTEM: İki kişilik küçük gruplar.
UYGULAMA: Grup ikili küçük gruplara bölünür. Oluşan her grup kendi karar verdikleri bir konu üzerine konuşmaya başlar. İlk on dakikalık süreden sonra antrenörün uyarısı ile eşlerden biri ayağa kalkar diğeri oturmaya devam eder ve konuşma bu şekilde devam eder. beş dakikalık bir süre sonunda yine antrenörün uyarısı ile eşler konumlarını değiştirerek bir beş dakika daha konuşmaya devam ederler. Üçüncü uyarının ardından gruplardan en rahat ettikleri konumda konuşmaya devam etmeleri istenir. Egzersizin sonunda değerlendirme yapmak için büyük grup bir araya gelir.
DEĞERLENDIRME SORULARI:
- Bütün bir konuşma boyunca kendini nasıl hissettin?
- Seçtiğiniz konumu neden tercih ettiniz?
MALZEME: Yok
SÜRE: 25 dakika
3) BEN DİLİ l (Ben diline giriş)
AMAÇ: “Ben dili” dediğimiz kullanımın bir alıştırmasını yapmak.
YÖNTEM: Küçük gruplar.
UYGULAMA: Katılımcıların hepsinden beş dakika içinde soru sormak istedikleri beş kişi için beş soru yazmaları istenir. bu süre sonunda herkes kimlere sorusu varsa sırayla o katılımcılarla bir araya gelip sorusunu sorar ve cevabını alır. Bunun ardından bütün sorular bir araya toplanır. Antrenör seçtiği her hangi bir soru kağıdından açık-kapalı soruya örnek verir. Katılımcı sayısına göre eşit sayıda küçük gruba bölünüp soru kağıtlarının tümü tesadüfi olarak gruplara paylaştırılır. Soru kağıtlarındaki sorular açık ve kapalı olmak üzere sınıflandırılıp, kapalı olanlar açık hale getirilir.
MALZEME: Kağıt ve kalemler
SÜRE: 30 dakika
4) BEN DİLİ lI (İletişim egzersizi)
AMAÇ: “Ben dili”nin kullanımına ilişkin alıştırma yapmak.
YÖNTEM: Küçük gruplar.
UYGULAMA: Katılımcılar iki kişilik gruplara ayrılır. Herkesten bir kişiyle iletişime geçerken kullandığı genel davranış biçimini düşünmesi istenir. Belirledikleri durumu tartışmaları ve bir rol oyunu yapmaları istenir. A, B’nin sevmediği şekilde davranır ve B’de genel tavrını oynar. A spontan olarak bunun karşısında oynamaya başlar. Gönüllü olan bir çift büyük grubun önünde oynar. Diğer katılımcılar bu durumu nasıl değiştireceklerine dair konuşurlar. Sorunu yaratan ne? Nelerden hoşlanmadılar? Bu ve benzer şeyleri söyleyip bazı rolleri değiştirebilirler.
Antrenör herkese “ben dili” nin yazılı olduğu dokümanları verir. Tekrar ikili gruplara dönülür ve senaryolarını ben dilini kullanarak değiştirmeleri istenir. Bir süre sonra değerlendirmeye geçilir.
DEĞERLENDİRME SORULARI:
- Senin için nasıldı?
- Bir değişim hissettin mi? Hissettiysen nasıl bir değişim?
- Ben dili’ni kullanabildin mi?
- Beden dilinde bir değişim hissettin mi? Fark ettiysen nasıl bir değişim?
MALZEME: Yok
SÜRE: 60 dakika
5) ÖVGÜ EGZERSİZİ (Ben dilinin kullanımı için)
AMAÇ: “Ben dili”nin kullanımı üzerine bir alıştırma yapmak.
YÖNTEM: Küçük gruplar.
UYGULAMA: Herkesten tanıdıkları bir kişi için üç-dört tane övgü cümlesi yazmaları istenir. Yazılan cümleler bir yerde toplanır ve antrenör rasgele seçtiği bir kağıttan ben dilini kullanmaya ilişkin örneklendirme yapar. (Örn; “sen dünyadaki en güzel kadınsın” cümlesinin ben diline çevrilmiş hali “bence sen dünyanın en güzel kadınısın” ya da “senin ............. seviyorum.” ..gibi) Katılımcılar küçük gruplara ayrılır. Rasgele paylaştırılan kağıtlardaki övgü cümlelerini ben diline çevirmeleri istenir.
MALZEME: Kağıt ve kalemler
SÜRE: 30 dakika
6) KONTROLLÜ DİALOG (aktif dinleme egzersizi)
AMAÇ: Aktif dinleme konusunda alıştırma yapmak.
UYGULAMA l: Katılıyorum - Katılmıyorum uçları olan bir barometre çalışması için önermeler okunur. Katılımcılardan barometre üzerinde yerlerini almaları istenir. Herkes yerleştikten sonra üç kişilik küçük gruplar oluşturulur. Ancak bu üç kişilik grupta, iki ayrı uçta olanlar ile orta noktalarda yer alanlardan birer kişi bulunmalıdır. Orta noktada duran grup gözlemci rolünü üstlenir. Az önceki barometrede varılan sonuca göre taraflar birbirlerini ikna etmeye çalışırken üçüncü kişi gözlem yapar.
BAROMETRE İÇİN KULLANILABİLECEK ÖNERMELER:
-Sessiz kalmak kabullenmektir.
-Ben dili daha açık ve dürüsttür.
-Kötü insanların gücü olmamalıdır.
-Erkekler kadınlardan daha rekabetçidir.
-Ordu bir erkeği gerçek erkek yapar.
-Bulaşık yıkamak kadınların işidir.
GÖZLEMCİLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR:
-Kişinin grup içindeki rolü ne? Örneğin; aktif mi, tartışmayı yönlendirmeye çalışıyor mu?
-Söz alarak mı konuşuyor? Yoksa söz mü kesiyor?
-Konuşurken mimik (vücut dili) kullanıyor mu?
-Düşüncelerini nasıl ifade ediyor? Heyecanlı mı? Agresif mi? veya başka bir şey.
MALZEME: Aktif dinleme ile ilgili yazılı doküman
SÜRE: 30 dakika
7) BAKMADAN RESİM ÇİZMEK (aktif dinleme)
AMAÇ: Aktif dinleme konusuna giriş yapabilmek.
YÖNTEM: İkili küçük gruplar.
UYGULAMA: Önceden seçilip çoğaltılmış iki resim hazırlanır. Katılımcılar ikili gruplar oluşturup sırt sırta vererek ve her grup arasında mesafe olacak şekilde otururlar. Gruptaki her çifte farklı bir resim verilir ve sıra ile eşlerden ellerindeki resmi diğer eşe anlatmaları istenir. Resmin anlatımını dinleyen eş sorular da sorarak anlatılan resmi bir kağıda çizer.
MALZEME: Önceden seçilip hazırlanmış iki farklı resim, her katılımcı için kağıt ve kalem.
SÜRE: 20 dakika
8) EVET, VE... (aktif dinleme)
AMAÇ: Karşımızdaki insanın söylediklerini, kendi cümlelerimizle de aktararak gerçekten ne söylediğini anlamaya çalışmak.
YÖNTEM: İkili küçük gruplar.
UYGULAMA: Katılımcılar ikili gruplara ayrılırlar ve rahatça konuşabilecekleri bir köşeye çekilirler. Önceden belirlenen kimi önermeler ya da kendi seçecekleri bir konu üzerine konuşmaya başlarlar. Önce eşlerden biri konuşmaya başlar diğer eş eklemek istediği bir şey varsa önce “evet” diyerek eşinin söylediklerini özetler, ardından da “ve” diyerek kendi düşüncelerini ekler.
MALZEME: Yok
SÜRE: 15 dakika
9) BANA BİR FEEDBACK VER (geri besleme)
AMAÇ: Katılımcıların birbirleriyle ilgili izlenimlerini ortaya çıkarmak.
YÖNTEM: Küçük gruplar.
UYGULAMA: Sandalyeler ikişerli olarak mekanın değişik yerlerine dağıtılır. Katılımcılar dolaşarak kimden bir feedback isteyeceklerini düşünürler ve seçtikleri kişi ile karşılıklı otururlar. Orada oturdukları süre içinde hiç kimse tarafından rahatsız edilmemeli ve dinlenmemelidir. Feedback istemiş olan kişi, hangi konu hakkında bir feedback isteyeceğini kararlaştırır. Kendisi ise feedback vermek zorunda değildir.
SÜRE: Bir saat.
MALZEME: Katılımcı sayısı kadar sandalye.
NOT: Grubun içinde belli bir güven oluştuktan sonra uygun olan bir egzersiz.
10) GERİ BESLEME
AMAÇ: İlişki halinde olduğumuz insanlarla yaşadığımız olumlu ve olumsuz yaşanmışlıkları uygun ve net bir şekilde aktararak varsa gerilimleri konuşup çözümleyebilmek ya da sorun varsa bunların üzerini kapatmadan konuşabilmek.
YÖNTEM: Küçük grup.
UYGULAMA 1: Birbirleriyle geçmişte de ilişkisi olan iki kişilik gruplar oluşturulur. Daha önceden yaşadıkları olumlu ya da olumsuz duygulanımlar ve düşünceler üzerine konuşurlar. Ancak bu konuşmayı yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. (bkz. Geri Besleme ve Aktif dinleme)
UYGULAMA 2: İki kişilik gruplar oluşturulur. Çiftlerden önce biri sonra diğeri üçüncü biriyle yaşadıkları bir olaya ilişkin geri beslemede bulunur. Dinleyici konumunda olan, aktarım bittikten sonra anlatıcı olana aktardığı olay üzerine geri beslemede bulunur.
MALZEME: Yok
SÜRE: 30 dakika
DEĞERLENDİRME
1) BUGÜN HOŞNUT KALDIM
AMAÇ: Katılımcıların yapılan çalışmalara ilişkin duygu ve düşüncelerini ortaya çıkması.
YÖNTEM: Barometre
UYGULAMA: Katılımcılardan yere çizili olduğu varsayılan, bir ucu 0 diğer ucu 100 olarak kabul edilen hayali bir çizgi olduğunu düşünmeleri istenir. Sıfır olan uç noktaya “Bugün hiç hoşnut kalmadım” ve 100 olan diğer uca “bugün çok hoşnut kaldım.” ifadeleri yazılır. Katılımcılardan bu güne ilişkin duygu ve düşüncelerini değerlendirip, kendilerini nasıl hissediyorlarsa o noktada durmaları istenir. Sıfır noktasında duruyorsam hiç hoşnut kalmadığım, yüzde duruyorsam çok hoşnut kaldığım anlamına gelir. Ancak mutlaka iki uç noktada durmak gerekmiyor. Çizginin her hangi bir noktası da seçilebilir. İsteyenler bulundukları noktaya dair açıklama yapabilirler. Ancak burada ifade edilen duyguların tartışmaya açılmamasına dikkat edilmelidir.
SÜRE: 20 dakika
MALZEME: Yok
DEĞERLENDİRME: Bu egzersizi yorumsuz biçimde gerçekleştirmek de mümkündür. Antrenörler için, sonrasında kişilere doğrudan hitap etmek ve olumsuz duyguları sormak önemli olabilir. Böylece olası sorunlar çözülebilir.
NOT: Aynı yöntem uygulanarak her hangi bir konuda grubun eğilimini belirlemek de mümkündür. İlk kez ele alınacak olan bir konunun ana hatlarını ortaya koyacak üç ile beş arasında önerme oluşturulup, belirli aralıklarla katılımcılara okunur ve hayali çizginin düşüncesine göre istediği bir noktasında durması istenir.
2) TELEVİZYON PROGRAMI
AMAÇ: Uzun süreli antrenmanların son gününde sürecin tamamını değerlendirmek için grup çalışması.
YÖNTEM: Küçük gruplar
UYGULAMA: Katılımcı sayısına göre eşit sayıda küçük grup oluşturulur. Her grup yapılan antrenman ile ilgili beş dakikalık bir haber yapacaktır. Antrenmanın değerlendirildi bir içerik olmalıdır.
MALZEME: Grupların yaratıcılığına bağlı olarak her şey kullanılabilir.
SÜRE: 30 dakika (5 dakikalık sunumlar için hazırlık süresi.)
3) “SENİ SEVİYORUM, ÇÜNKÜ ...”
AMAÇ: Antrenmanın sonunda herkesin güzel bir anıyla çalışmadan ayrılması.
YÖNTEM: Büyük grup
UYGULAMA: Herkesin sırtına büyük bir kağıt yapıştırılır. Kağıtların üstüne “seni
seviyorum çünkü...” yazılıdır. Herkes birbirinin sırtındaki kağıtta bu cümleyi tamamlar.
O katılımcıyla ilgili sevdiği bir şeyi yazar. Sürenin bitiminde kağıtlar katılımcıların
kendilerine verilir.
SÜRE: 20 dakika
MALZEME: Katılımcı sayısı kadar büyük kağıt, markör kalem, bant.